họ. Và tôi cho rằng chúng ta đang xem xét các lời xác nhận về bằng chứng của họ
trong cùng một thứ ánh sáng, như thế chính họ đã lưu ý về phép lạ của Mahomet,
và cũng có trong những từ ngữ thể hiện của nó một sự mâu thuẫn với chính nó,
với cùng một sự chắc chắn, như thể họ có đối với chính phép lạ mà họ đã thuật
lại. Lý lẽ này cũng có vẻ quá tinh tế và sâu xa; nhưng thực tế nó lại không khác
với lý lẽ của một quan toà, mà ông ta được giả định như đã tin vào cả hai người
chứng để buộc tội một người nào đó, như là đã phá huỷ được sự xác nhận chứng
cứ của hai người khác cũng đã xác nhận với ông ta là họ ở vào một quãng xa lắc,
vào chính thời điểm mà kẻ tội phạm đó được cho là đã phạm tội…
David HUME, Tra vấn về trí tuệ con người, Chương X.
VICO (1668 - 1744)
Jean Baptiste Vico là triết gia ở thành phố Naples và ông đã đạt đến việc diễn tả,
trong một tầm nhìn tổng hợp, thiên hồi ký về cái ngã tư quốc tế này của châu Âu.
Con trai của một ông chủ nhà sách nhỏ, ông không đạt được những vinh quang
khoa bảng, cũng không thành danh trên văn đàn, mà suốt đời vẫn sẽ chỉ là một
giáo sư khoa tu từ học không được người đương thời đánh giá đúng mức tài năng.
Sự quan tâm không mệt mỏi của ông, đối với những hình thức diễn đạt đa dạng sẽ
cho phép ông phát triển, bên lề của những hệ thống duy lý cổ điển đồ sộ, một nền
triết học về hữu thể và ngôn ngữ được trình bày, trong tác phẩm của cả một đời,
bộ Những nguyên lý của một khoa học mới liên quan đến bản chất chung của mọi
quốc gia, một tác phẩm từng biết đến nhiều ấn bản từ 1725 cho đến 1744 (với ấn
bản sau khi mất và trở thành kinh điển).
Dựa trên một nền siêu hình học theo Tân thuyết Platon được bổ sung với thuyết
Augustin và những nền thần học của trào lưu Phản Cải cách (Contre - Réforme) -
của Suarez, Malebranche - Vico khám phá sự bám rễ của tư tưởng trong những
chức năng tượng trưng của tinh thần và chỉ ra rằng tri thức của con người thăng
tiến nhờ sự nhận định về một cảnh giới cao hơn, Đấng Quan phòng. Việc sử dụng
những nguyên nhân mục đích này cho phép ông đoạn tuyệt với kiểu giải thích ẩn
dụ (l’interprétation allégorique) về những chứng từ của quá khứ (vốn là nét đặc
trưng của nền văn hoá Trung cổ và Phục hưng) và phát sinh ra, không hẳn là "triết
lý lịch sử" như người ta vẫn gọi, mà là một thứ "lô-gích học về cái tượng trưng"
