chừng lại khiến cho thanh thiếu niên kém đi khả năng hùng biện. Cuối cùng,
những nhà phê bình của chúng ta đánh giá rằng chân lý đầu tiên của họ thì có
trước, ở bên ngoài và cao hơn mọi hình tượng cơ thể (image corporelle). Nhưng
họ dạy điều đó cho các thiếu niên quá sớm, vào độ tuổi mà chúng còn chưa đủ
khả năng để chịu đựng. Thực vậy, cũng giống như lý trí thì vững vàng nơi người
già, còn trí tưởng tượng lại nở hoa trong những tâm hồn trẻ thơ và đừng vì lý do
gì mà đi bóp nghẹt trí tưởng tượng trong đầu óc con trẻ, bởi trí tưởng tượng vẫn
luôn được coi là thông số đáng mừng cho tính khí tương lai…
Ngày nay, chỉ có óc phê bình được tôn vinh; môn thống thiết học (la topique),
thay vì được đặt lên hàng đầu, thì lại bị đẩy xuống hàng cuối cùng. Lại là một
nhầm lẫn nữa, bởi vì việc giảng dạy môn thống thiết học lẽ ra phải đi trước việc
giảng dạy sự phê bình, cũng giống như việc khám phá ra những lập luận, từ bản
chất, phải đi trước việc phê phán tính đúng sai của chúng.
Giambattista VICO,
Phương pháp giảng dạy và học trong thời đại chúng ta.
Ám chỉ đến cái "Tôi suy tư" của Descartes (Le Cogito cartésien).
"thường thấy nhất": một phạm trù của Aristote nêu lên đặc trưng thông tin của
một vật chất trong một thế giới đầy sự bất tất (ngược lại với trật tự trên trời).
Học thuyết về phán đoán, biểu thị đặc trưng triết học Descartes theo Vico; theo
Cicéron, thì sự phê bình đối lập với môn thống thiết học (topique) vốn là một thứ
lô-gích học về những điều thông thường, gắn với không phải tính đúng sai của
những phán đoán, mà là sự khám phá ra những lập luận.
NHỮNG NGUYÊN LÝ CỦA MỘT KHOA HỌC MỚI
(Scienza nuova prima/ Principes d’une science nouvelle)
Ấn bản hoàn tất thành năm quyển của bộ Những nguyên lý của một khoa học mới
đề năm 1744, ít lâu sau khi tác giả qua đời.
