Tác phẩm này được quan niệm vừa như một môn "thần học dân sự có lý luận về
Quan phòng thiêng liêng" một "lịch sử những ý tưởng của nhân loại", một "lịch
sử lý tưởng vĩnh hằng" và một "triết lý về thế giá". Triết gia phác thảo bức tranh
mô tả cuộc tiến hoá tuần hoàn của lịch sử, từ tình trạng man rợ đến nhân tính rồi
quay về chỗ cũ. Tác giả kết luận bằng sự khẩn cầu một nền cộng hoà tự nhiên
vĩnh hằng do Đấng Quan phòng sắp đặt.
Năm 1827, Michelet xuất bản tác phẩm này của Vico dưới tựa đề Những nguyên
lý của triết học lịch sử và giải thích theo chiều hướng cách mạng nguyên lý của
triết gia Ý về một nhân loại tự sáng tạo nên thế giới của mình. Các triết gia Mác-
xít sẽ đi theo đường hướng này.
Mở rộng phạm vi của triết học
Vico không phê bình tầm mức khách quan của tư biện siêu hình (la spéculation
métaphysique) như Kant sẽ làm sau này; mà đúng hơn là ông đề xuất mở rộng
việc sử dụng nó để tránh biến nó thành một khoa học thuần hình thức tách rời
khỏi những quyền lợi của con người. Trong mục đích này ông đề nghị đi từ một
nền siêu hình học về tinh thần cá nhân đến siêu hình học về tinh thần phổ quát
đang điều lý những cộng đồng nhân loại.
Thế giới của Những dân tộc Ngoại đạo chắc hẳn không thể chỉ được tạo ra bởi
những con người. Hậu quả từ chân lý này, qua cả một đại dương mênh mông của
hoài nghi, thoáng hiện một miền đất nhỏ xíu mà người ta có thể đặt chân: Những
nguyên lý của thế giới ngoại đạo phải được tìm thấy trong bản tính của tinh thần
nhân loại và trong sức mạnh của tư tưởng chúng ta. Lúc đó người ta nâng Siêu
hình học từ tinh thần nhân loại, vốn trước nay chỉ được chiêm ngưỡng trong con
người đặc thù để dẫn dắt nó trở lại với Thượng đế được quan niệm như Chân lý
vĩnh hằng - như thế nó tạo thành phần lý thuyết tuyệt đối phổ quát của triết học
thiêng liêng - vậy là người ta nâng nền Siêu hình học này lên sự chiêm ngưỡng Ý
nghĩa chung của Nhân loại, trong khi coi nó như một tinh thần nhân loại được
quy định bởi những dân tộc, để dẫn dắt nền Siêu hình học này về với Thượng đế
được quan niệm như Đấng Quan phòng vĩnh hằng; một nền Siêu hình học như thế
lúc đó sẽ tạo thành phần thực tiễn tuyệt đối phổ quát của nền Triết học thiêng
liêng. Chính dưới hình thức này, không dùng đến bất cứ giả thuyết nào - bởi vì
