(la logique du symbolique) hay là "siêu hình học của các nhà thơ" (la
métaphysique des poètes) và mô tả những định luật hồi quy của nó trong đời sống
của các xã hội.
PHƯƠNG PHÁP DẠY VÀ HỌC TRONG THỜI ĐẠI CHÚNG TA
(La Méthode des Études de Notre Temps)
Tranh đấu chống lại chủ thuyết Descartes và ca tụng cái như thật
Trong cuộc đánh giá lại khoa tu từ học và cả triết học nữa, giữa lòng tư tưởng
triết lý, Vico đụng đầu vào khải hoàn môn của chủ thuyết Descartes và của nền
triết học tiến hành qua những ý tưởng minh và biệt (des idées claires et distinctes)
đang thịnh hành ở Naples (tiếng Ý là Napoli, thời đó còn là một đô thị - quốc
gia). Trong bản văn này, với tư cách là một nhà sư phạm, ông nêu bật kiểu giáo
dục chỉ muốn biết đến những phán đoán đúng mà không biết đến tầm quan trọng
của lương thức phổ biến (le sens commun) sẽ đem lại những nguy cơ nào cho trẻ
thơ. Chống lại thứ lý trí hiếu biện (la raison discursive), Vico bảo vệ khả năng
tưởng tượng, phát minh và sáng tạo.
Ngày nay chúng ta cho bắt đầu việc học hành bằng sự phê bình (a). sự phê bình -
nhằm bảo vệ chân lý đầu tiên (1) chống lại sai lầm và ngay cả mọi nghi ngờ sai
lầm, đòi hỏi rằng tất cả những gì thuộc về những chân lý đệ nhị đẳng và cái giống
thật đều phải được đuổi ra khỏi tâm trí, cùng một trật với cái sai lầm. Nhưng đó là
một thái độ đem đến nhiều bất tiện, bởi vì điều cần đào tạo trước tiên nơi các
thiếu nhi, thiếu niên, là lương thức chung, để khi đạt đến tuổi trưởng thành, chúng
không hành động theo những kiểu cách kỳ khôi, lập dị, quá đáng. Vậy mà cũng
giống như khoa học sinh ra từ cái đúng và nhầm lẫn sinh ra từ cái sai, cũng vậy
lương thức chung sinh ra từ cái giống thật, cái coi như đúng. Thật vậy, cái coi như
đúng gần như đứng giữa cái đúng và cái sai, trong mức độ mà cái gì thường hay
đúng (2) thì chỉ rất hiếm khi sai. Đó là lý do tại sao, trong mức độ mà lương thức
chung phải được phát triển hết mức nơi các thiếu niên, thì ta nên e rằng sự phê
bình của những người hiện đại có thể bóp nghẹt lương thức đó nơi trẻ thơ. Vả
chăng, lương thức thông thường là quy tắc của thuật hùng biện, cũng như của mọi
sự thận trọng… Như vậy, có nguy cơ tiềm ẩn là sự phê bình của chúng ta không
