manh mún, nhưng (bằng cách căn cứ trên đồng nhất tính xét trong bản thể của
những ý hướng và sự đa dạng trong những cách thức khai triển), chúng ta sẽ có
lịch sử lý tưởng của những quy luật vĩnh hằng mà theo cách đó các biến cố của
mọi quốc gia diễn ra từ khi sinh thành rồi tăng trưởng cho đến khi suy tàn rồi tiêu
vong, ngay cả cho dầu (mà điều này chắc hẳn là sai (b)) từ vĩnh cửu đã sinh ra, từ
chu kỳ này đến chu kỳ kia, vô số thế giới. Đó là lý do tại sao chúng tôi cho tác
phẩm này mang tựa đề Khoa học mới vì sẽ là bất công khi tước bỏ khỏi nó cái
quyền và chân lý được xây dựng trên một lập luận phổ quát như bản tính chung
của các quóc gia, một đặc tính mà mọi khoa học hoàn hảo trong ý tưởng phải có.
Giambattista VICO, Những nguyên lý của khoa học mới.
a. Đối lại với siêu nhiên. Vico muốn nói rằng khoa học của ông về các xã hội chỉ
là giả định những nguyên tắc thuần lý và rằng khái niệm Quan phòng mà ông gợi
ra là một nguyên lý của thần học thuần lý (chứ không phải của thần học mặc
khải).
b. Bởi vì, đối với tác giả, thế giới đã được tạo ra và không phải là vĩnh hằng.
TRIẾT LÝ VÀO THẾ KỶ XVIII, HAY THỜI ĐẠI ÁNH SÁNG
Thế kỷ XVIII, mà sử gia Michelet gọi là "thế kỷ lớn" gây ngạc nhiên với tính "đa
giá trị" của nó (sa multivalence). Ra đời từ 1685 đúng vào cực điểm của "cuộc
khủng hoảng ý thức châu Âu" nó tàn lụi trong những cơn co giật cuối cùng của
cách mạng Pháp. Khởi đầu dưới dấu hiệu của chuyên chế chính trị, vinh quang
lớn nhất của thế kỷ này là đã long trọng tuyên bố chủ quyền tối cao thuộc về
người dân và những quyền của con người và của công dân. Ở Anh, ở Pháp, rồi ở
Đức, đây là "thế kỷ Ánh sáng" (Le Siècle des Lumières) tự hào về chủ nghĩa duy
lý của mình trong khi mà đã có nguyên cả một nền tu từ học về bóng tối" (Une
Rhétorique des Ombres) đang bí mật chuẩn bị những đợt sóng lãng mạn của cảm
tính và con tim. Một thế kỷ với bao mâu thuẫn lớn: vừa duy tâm lại vừa duy vật,
vừa hiện thực mà cũng đầy mơ mộng.
Một ý tưởng, như mũi tên, vượt qua cái thế kỷ XVIII sôi động này: đó là con
người đi đến sự khẳng định chính mình, hay như Kant nói, con người đang thoát
ra khỏi tình trạng "vị thành niên". Cuộc trường hành này đang diễn ra qua ba
