còn nhận xét thêm rằng dựa trên sức mạnh thi ca của họ, họ tin rằng họ là người
khôn ngoan nhất cả trong các lĩnh vực khác mà họ không khôn ngoan. Vì thế tôi
rời bỏ họ, vì cùng một lý do mà tôi khôn ngoan hơn các nhà chính khách.
Sau cùng tôi đến với các thợ thủ công, vì tôi nghĩ rằng tôi không biết gì cả, và tôi
chắc chắn rằng họ biết rất nhiều điều hay; và ở đây, tôi không lầm, vì họ biết
nhiều điều mà quả thực tôi không biết, và trong lĩnh vực này chắc chắn họ khôn
ngoan hơn tôi. Nhưng tôi nhận ra rằng ngay cả những thợ thủ công giỏi nhất cũng
mắc sai lầm như các thi sĩ; vì họ là những thợ giỏi, họ tưởng rằng họ cũng biết rõ
mọi vấn đề cao hơn, và khuyết điểm này ở họ đã che lấp sự khôn ngoan của họ;
và vì vậy, tôi tự hỏi, không biết tôi có nên là tôi như hiện là, không có kiến thức
của họ cũng không có sự ngu dốt của họ, hay nên có cả hai; và tôi tự trả lời rằng
tôi nên là tôi như hiện đang là.
Sự truy tìm này đã khiến tôi có rất nhiều thù địch tệ hại nhất và nguy hiểm nhất,
và khiến tôi phải hứng chịu nhiều lời vu khống. Và tôi được gọi là khôn ngoan, vì
những người nghe tôi luôn tưởng là tôi có sự khôn ngoan mà tôi thấy thiếu ở
người khác: nhưng sự thật là, thưa quí vị người Athène, chỉ có Thượng đế là khôn
ngoan; và qua lời sấm của ngài, ngài có ý cho thấy rằng sự khôn ngoan của con
người có rất ít hay không có giá trị gì cả; ngài không nói về Socrates, ngài chỉ
dùng tên của tôi để làm ví dụ, như thể ngài muốn nói, hỡi loài người, kẻ khôn
ngoan là kẻ, giống như Socrates, biết rằng sự khôn ngoan của mình thực sự chẳng
có giá trị gì. Và vì thế tôi đi khắp thế giới, vâng lời thần, và tìm kiếm và truy tìm
sự khôn ngoan của bất cứ ai, dù là đồng bào hay người nước ngoài, mà có vẻ
khôn ngoan; và nếu người ấy không khôn ngoan, thì tôi dùng lời sấm để nói rằng
người ấy không khôn ngoan; và tôi bị thu hút vào công việc của mình, nên không
có thời giờ quan tâm đến các vấn đề công cộng hay vấn đề riêng tư của mình,
nhưng tôi hoàn toàn nghèo khó vì sự phục vụ Thượng đế.
Còn một chuyện khác: các thanh niên thuộc giai cấp giàu có mà không có nhiều
việc để làm, tự ý tìm đến tôi; họ thích nghe tôi phân tích các kẻ tự phụ, và họ
thường bắt chước tôi và phân tích về người khác; họ mau chóng khám phá ra rằng
có rất nhiều người tưởng mình biết điều gì, mà thực sự biết rất ít hay không biết
gì cả; và rồi những người bị họ xem xét, thay vì tức giận với bản thân mình, thì
lại tức giận với tôi: tên Socrates chết tiệt này, họ nói: tên lừa đảo giới trẻ này! Và
