TƯƠNG LAI CỦA MỘT ẢO TƯỞNG - Trang 10

Trong ý hướng này, tôn giáo – nhìn trong lĩnh vực tâm lý - không là gì khác
với tâm lý của những người bệnh thần kinh. Những bệnh nhân của chứng
nhiễu lọan nơ rô, họ đặt thực tại tâm lý lên trên thực tại vật lý, lấy tưởng/mê
làm thực tại. Tôn giáo như thế là một thứ “tâm bệnh” chúng ta đã tạo ra để
làm dịu sự sợ hãi lớn nhất của chúng ta. Như trẻ thơ, chúng ta cảm thấy bất
lực trước rất nhiều những sự việc, không có khả năng tinh thần hoặc vật chất
để đối mặt với thế giới của chúng ta riêng. May mắn thay, hay nên nói rằng
hy vọng thay, chúng ta có cha mẹ hướng dẫn và bảo vệ chúng ta. Đặc biệt là
người cha – con có cha như nhà có nóc - được xem như một trụ cột của sức
mạnh cho cá nhân. Khi chúng ta lớn dậy, vào tuổi trưởng thành, chúng ta
thấy những bất lực của chúng ta vẫn còn đó, lớn hơn chứ đã không giảm đi,
và do đó, chúng ta hướng về Gót, như “Cha chúng ta ở trên Trời”, như thế
Gót là “người Cha chung” của những tín đồ, người sẽ thực hiện vai trò thay
thế người cha thực đầy quyền năng thời thơ ấu, cho tuổi trưởng thành - đến
những ngày cuối của cuộc đời chúng ta.
Như thế, trong The Future of an Illusion này, Freud thêm một bước tiến xa
hơn, đi đến nói rằng con người tạo ra Gót trong một ảo tưởng (có phần đáng
thương), tôn giáo như thế là một thứ bệnh thần kinh phổ quát của loài người.
4.
Trước và sau, cả hai Feuerbach và Freud, đều tìm cách giải thích về tôn giáo
dựa vào lịch sử, đặt câu hỏi – tôn giáo đã ra đời ra sao trong tiến hóa của
nhân loại. Tìm được lịch sử của nó, là tìm được cách phủ nhận nó – cho thấy
nó hoặc ấu trĩ, hoặc lạc hậu. Đó là cách tiếp cận đến nguồn gốc của tôn giáo,
từ các căn nguyên hình thành tâm lý (psychogenesis) của con người nói
chung. Feuerbach và Freud trong nỗ lực giải thích về những con đường tâm
lý tự nhiên đưa đến tôn giáo, đã thiết lập hai lý thuyết có ảnh hưởng rất
mạnh mẽ trong triết học tôn giáo.
Feuerbach, dựa trên Hegel, đề ra ý tưởng rằng quá trình mà tôn giáo được
phát minh là mong thực hiện những khát vọng con người. Theo Feuerbach,
Gót là sự phóng chiếu những ham muốn mạnh nhất của loài người. Thế nên
sự thu hút hấp dẫn của các tôn giáo Abraham nằm trong hứa hẹn của nó về
một thiên đàng, thỏa mãn khát khao bất tử và xoa dịu sự khiếp hãi cái chết