Một thỏa mãn thuộc một loại khác được nghệ thuật đem lại cho những người
tham gia trong một đơn vị văn hóa, mặc dù như một quy luật, nó vẫn không
thể tiếp cận được với đám đông, những người chìm đắm trong lao động kiệt
lực và đã không được hưởng bất kỳ giáo dục cá nhân nào.
Như chúng ta đã khám phá từ trước, lâu rồi [17], nghệ thuật cung cấp những
thỏa mãn thay thế cho những sự từ bỏ văn hóa lâu đời nhất và sâu sắc nhất
vẫn còn cảm thấy, và vì lý do đó, nó đã phục vụ như là không-gì khác đã
làm, để hòa giải một người với những hy sinh mà người ấy đã làm nhân
danh văn minh. Một mặt khác, những sáng tạo nghệ thuật nâng cao cảm xúc
của người ấy về sự đồng nhất, vốn với nó tất cả mọi đơn vị văn hóa đại diện
cho, cần rất nhiều, bằng cách cung cấp một cơ hội để chia sẻ những kinh
nghiệm xúc cảm được đnah giá rất cao. Và khi những sáng tạo đó mô tả một
cách sinh động những thành tựu của nền văn hóa đặc biệt riêng của người
ấy, và mang đến não thức của người ấy những lý tưởng của nó trong một
cách gây ấn tượng nguy nga, chúng cũng chăm chóc đến sự thỏa mãn
Narcissus của người ấy.
Vẫn còn chưa đề cập đến những gì có lẽ là điều quan trọng nhất trong sự
kiểm kê tinh thần của một nền văn minh. Điều này bao gồm trong những ý
tưởng tôn giáo của nó trong ý nghĩa rộng rãi nhất – nói một cách khác (sẽ
minh chứng sau này) trong những ảo tưởng của nó.
III
Những giá trị đặc biệt của những ý tưởng tôn giáo nằm trong những gì?
Chúng ta đã nói về sự thù địch với văn minh vốn nó được tạo ra từ áp lực
mà văn minh vận hành, những sự từ bỏ bản năng mà nó đòi hỏi. Nếu một
người tưởng tượng những cấm đoán của nó được nâng bỏ, nếu thế, sau đó,
một người có thể lấy bất kỳ một phụ nữ nào người ấy thích như là một đối
tượng tình dục, nếu một người có thể không do dự giết chết tình địch để
chiếm lòng yêu của người đẹp, hay giết bất cứ ai đứng cản đường của người
ấy, cũng vậy, nếu như một người có thể chở đi bất kỳ những tài sản nào của
một người khác mà không phải xin phép – tuyệt vời làm sao, thật là một
chuỗi những thỏa mãn một đời có thể có được!
