Đánh giá thẩm định giá trị-đúng thực của những giáo lý tôn giáo không nằm
trong phạm vi của cuộc điều tra này. Đó là đủ cho chúng ta rằng chúng ta đã
nhận ra chúng như chúng là những ảo tưởng, trong bản chất tâm lý của
chúng. Nhưng chúng ta không phải che giấu một sự kiện là điều khám phá
này cũng ảnh hưởng mạnh mẽ vào thái độ của chúng ta với câu hỏi vốn nó
phải xuất hiện với nhiều người là quan trọng nhất của tất cả những câu hỏi.
Chúng ta biết vào khoảng những thời kỳ nào, và những giáo lý tôn giáo đã
được tạo ra bởi những người thuộc loại gì.
Nếu thêm vào đó, chúng ta khám phá ra những động cơ đã dẫn đến việc này,
thái độ của chúng ta đối với vấn đề tôn giáo sẽ trải qua một chuyển dịch rõ
rệt. Chúng ta sẽ bảo với bản thân rằng nó sẽ là rất đẹp nếu như có một Gót
đã tạo ra thế giới, và đã là một đấng bảo trợ linh thiêng nhân từ, và nếu như
đã có một trật tự đạo đức trong toàn vũ trụ, và có một đời-sau, nhưng nó là
một sự kiện trỗi bật rất đáng chú ý là tất cả những điều này là chính xác như
chúng ta rồi chắc chắn sẽ mong muốn cho nó được là.
Và nó sẽ là đáng chú ý còn hơn nữa, nếu những tiền nhân của chúng ta thuở
vẫn còn bất hạnh khốn khổ, dốt nát ngu tối, và bị đè nén áp bức mà đã thành
công trong việc giải quyết tất cả những câu đố hiểm hóc khó khăn của vũ
trụ.
Lê Dọn Bàn tạm dịch
Chú thích:
[1] Từ riêng của đạo Kitô là “Gót quan phòng”.
[2] Tabes dorsalis is a slow degeneration of the nerve cells and nerve fibers
that carry sensory information to the brain. The degenerating nerves are in
the dorsal columns of the spinal cord and carry information that help
maintain a person's sense of position. Tabes dorsalis is the result of an
untreated syphilis infection
[3] Indo-Germanic
[4] delusion – tạm dịch là “huyễn tưởng”, còn illusion – “ảo tưởng”.
“ảo tưởng”: một ý tưởng , quan niệm, hay niềm tin sai lầm về một ai hoặc
sự-vật-gì đó. Vậy “ảo tưởng” có thể có thực, không nhất định phải sai,
