Sự thực là chủ nghĩa dân tộc quá khích ở nước Đức, hay chủ nghĩa cách
mạng vô sản ở Nga, hay bất kỳ những trường hợp quá khích nào trong chính
trị, mỗi chúng đều là một anh em song sinh với tôn giáo độc thần, trước sau
đều có liên hệ với - điển hình là - đạo Kitô. Chúng ra đời từ sự khái niệm về
phân biệt “trong-ngoài nhóm”, sự độc tôn tư tưởng (tôn giáo, dân tộc hay
chính trị - một Gót duy nhất, duy nhất đúng – không thể sai lầm), lấy cứu
cánh biện minh những phương tiện tàn độc thấy trong sự hy sinh thực tại
cho những gì ở ngoài thời gian, không gian này; và những gì lịch sử chưa
biết có đi đến hay không, những gì – trong đoạn sau – Freud gọi là “những
mẫu đất rộng bạt ngàn trên mặt trăng, mùa gặt của chúng chưa ai từng đã
thấy?”.
Russell, ở nhiều chỗ khác, đã chỉ ra – vắn tắt – điện Kremlin là một “biến
thân” của Vatican – những người theo Marx đã lấy “nước cha ta trên trời”
của Christ đem xuống trần gian, rồi quyết liệt vượt thời gian, hối hả đi cho
đến cuối đường lịch sử, nơi xã hội không còn đấu tranh gia cấp, của cải là
chung, tài nguyên phân phối công bằng, mọi người hưởng một thứ hạnh
phúc của “thế giới đại đồng”. Nước Chúa mà những hội Nhà thờ của Paul
rao giảng chuyển thành thiên đàng hạ giới của những Nhà nước vô sản! –
thời hoàng kim của con người sẽ đến, nhưng không phải đợi ngày tận thế
vẫn đe dọa với “phán xét cuối cùng”.
Nhưng bây giờ người phương Tây đã tỉnh ngộ, mạnh bạo lên tiếng, đặt câu
hỏi phổ thông – có thể có một nền đạo đức mà không dựa trên tôn giáo hay
không?
Nói thông thường – nếu không có Gót, không có tôn giáo, lấy gì làm tiêu
chuẩn cho tốt xấu, đúng sai. Sau khi họ sáng suốt và tỉnh ngộ nhận ra –
những tôn giáo Abraham với những gốc rễ sâu xa của hầu hết những phi
luân, vô đạo, chiến tranh tàn ác, và trên hết, sự nô lệ tinh thần con người. Tin
vào một Gót là không tin vào con người, điển hình là không tin vào khả
năng của con người, tức là khoa học, và lý trí của nó. Tin vào một ảo tưởng
trên kia, bên kia, là quên thực tại sự sống bây giờ và ở đây.
Về vấn đề này – chúng ta từ phương Đông, may mắn có câu trả lời từ thực
tại lịch sử khẳng định và minh mạch, trong hơn hai nghìn năm qua, trong khi