“Nói cho tôi biết đi, anh đã sống ra sao trong hai mươi năm vừa qua?”
“Thôi đừng nói chuyện đó nữa”, N. nói, và thay vì trả lời ông đặt ngón
tay trỏ lên trái tim. Josef không hiểu ý nghĩa của cử chỉ ấy: các sự kiện
chính trị đã ảnh hưởng tới ông sâu sắc đến thế, đến tận trái tim ông? hay là
ông đã trải qua một tấn thảm kịch tình yêu? hay là ông bị lên cơn nhồi máu?
“Một hôm nào đó rồi tôi sẽ kể cho anh”, ông nói thêm, loại trừ mọi lời
bàn luận.
Cuộc trò chuyện không dễ dàng, mỗi khi Josef dừng lời để tìm một câu
hỏi chuẩn xác hơn, con chó lại tự cảm thấy được cho phép nhảy lên người
anh và đặt hai chân lên bụng anh.
“Tôi còn nhớ điều anh từng lúc nào cũng khẳng định, N. nói. Người ta
trở thành bác sĩ vì quan tâm đến các loại bệnh tật. Người ta trở thành bác sĩ
thú y vì tình yêu với những con vật.”
“Tôi đã thực sự nói thế?” Josef kinh ngạc. Anh nhớ là hôm kia anh vừa
giải thích cho bà chị dâu rằng anh đã chọn cái nghề này để nổi loạn chống
lại gia đình. Vậy là anh đã hành động vì tình yêu chứ không phải vì nổi
loạn? Trong một đám mây mù mờ anh nhìn thấy đang diễu hành qua trước
mặt mình tất cả những con vật ốm mà anh từng biết; rồi anh nhìn thấy
phòng khám thú y của mình trong phần phía sau của ngôi nhà bằng gạch
của anh nơi ngày mai (đúng rồi, trong vòng đúng hai mươi tư giờ nữa!) anh
sẽ mở cửa để đón bệnh nhân đầu tiên trong ngày; khuôn mặt anh được phủ
lên một nụ cười kéo dài.
Anh phải gắng sức để quay lại cuộc trò chuyện mới được bắt đầu: anh
hỏi N. người ta có tấn công ông vì quá khứ chính trị của ông không; N. trả
lời là không; người ta, theo ông, đều biết ông luôn giúp những người chịu
sự ngược đãi của chế độ. “Cái đó thì tôi không nghi ngờ gì cả”, Josef nói
(thực sự là anh không nghi ngờ gì về điều đó) nhưng anh vẫn cố hỏi thêm:
bản thân N. phán xét cuộc đời đã qua của ông như thế nào? như một sai
lầm? như một thất bại? N. lắc đầu, nói rằng không phải cả hai cái đó. Cuối
cùng, anh hỏi ông nghĩ gì về quá trình tái lập đã diễn ra nhanh đến vậy,
chóng vánh đến vậy, của chủ nghĩa tư bản. Nhún vai, N. trả lời là nhìn vào
tình hình thì không có giải pháp nào khác đâu.
