“Mới hai mươi. Và, ngay từ đó mọi chuyện đã được quyết định, một lần
cho tất cả. Chính vào thời điểm ấy em đã phạm một lỗi lầm, một lỗi lầm rất
khó định vị, không thể nắm bắt, nhưng chính nó là điểm xuất phát cho toàn
bộ đời em và em chưa bao giờ sửa chữa được nó.”
“Một lỗi lầm không thể sửa chữa phạm phải vào cái tuổi ngu dốt.”
“Đúng.”
“Chính vào cái tuổi ấy mà người ta lập gia đình, có đứa con đầu tiên, lựa
chọn nghề nghiệp. Và rồi một ngày người ta biết và hiểu ra nhiều điều,
nhưng đã quá muộn, vì cả cuộc đời đều đã được quyết định vào cái lúc
người ta còn chưa biết gì cả.”
“Đúng, đúng, ngay cả việc ra nước ngoài của em nữa! Cả nó cũng chỉ là
hậu quả của các quyết định trước đó của em mà thôi. Em đã ra nước ngoài
bởi vì cảnh sát mật không để yên cho Martin. Anh ấy thì không thể sống ở
đây được nữa. Nhưng em thì có. Em đã ở bên cạnh chồng và không hối tiếc
về điều đó. Nhưng chuyện này không ngăn cản việc ra nước ngoài của em
không phải là chuyện của em, quyết định của em, tự do của em, số phận của
em. Mẹ em đã đẩy em về phía Martin rồi Martin đã đưa em ra nước ngoài”
“Phải, mình nhớ rồi. Điều đó đã được quyết định mà không có sự tham
gia của em.”
“Ngay cả mẹ em cũng không phản đối điều đó.”
“Ngược lại, chuyện ấy còn có lợi cho bà ấy.”
“Chị muốn nói gì? Cái biệt thự à?”
“Tất cả đều là vấn đề tài sản thôi.”
“Chị đang trở lại là người mác xít đấy”, Irena mỉm cười đáp.
“Em đã thấy bằng cách nào mà tư sản, sau bốn mươi năm của chủ nghĩa
cộng sản, sống lại trong vài ngày chưa? Họ đã sống sót bằng hàng nghìn
cách, một số bị bỏ tù, những người khác bị đuổi khỏi chỗ của mình, những
người khác nữa xoay xở giỏi và có được những sự nghiệp xuất sắc, đại sứ,
giáo sư. Giờ đây, con cháu họ lại một lần nữa cùng với nhau, một kiểu tình
anh em bí mật, họ nắm giữ các ngân hàng, các tờ báo, nghị viện, chính
phủ.”
