vụ cho cảnh sát mật, thực hiện lệnh cho cô vào bẫy. Nhưng những người
phụ nữ tối hôm nay phục vụ cho ai? “Đã đến lúc cậu trở về rồi đấy”, cô bạn
học cũ với bộ răng giả ghê rợn nói. Là người truyền tin của các nghĩa trang
(các nghĩa trang của tổ quốc), cô ta có trách nhiệm kêu gọi cô quay lại với
trật tự: báo với cô rằng thời gian đã gấp lắm rồi và cuộc sống phải được kết
thúc ở nơi nó bắt đầu.
Rồi cô nghĩ tới Milada, người đã tỏ ra thân thiện theo lối đầy tình mẫu
tử; Milada đã cho cô biết rằng không ai còn quan tâm đến hành trình gian
nan của cô nữa, và Irena tự nhủ rằng, mặt khác, cả Milada cũng không quan
tâm đến điều đó. Nhưng làm sao trách bà được đây? Tại sao bà lại phải
quan tâm tới những gì không chút liên quan đến cuộc sống của bà? Đó hẳn
chỉ là một vở hài kịch của sự lịch thiệp và Irena cảm thấy sung sướng vì
Milada đã tỏ ra dễ mến đến thế, không chút hài kịch nào.
Ý nghĩ cuối cùng của cô trước khi thiếp đi hướng tới Sylvie. Đã lâu lắm
rồi cô không gặp lại bạn! Cô nhớ cô ấy! Irena rất muốn mời cô ra quán và
kể cho cô những chuyến đi vừa thực hiện ở Bohême. Nói cho cô hiểu về sự
khó khăn của trở về. Mặt khác chính cậu, cô tưởng tượng mình đang nói, là
người đầu tiên nói ra mấy từ ấy: Cuộc Trở Về Vĩ Đại. Và cậu biết không,
Sylvie, hôm nay tôi đã hiểu: tôi sẽ có thể quay lại sống cùng họ, nhưng chỉ
với điều kiện tất cả những gì tôi đã trải qua với cậu, với các bạn, với những
người Pháp tôi phải trang trọng đặt lên bàn thờ tổ quốc và châm lửa đốt.
Hai mươi năm cuộc đời tôi trôi qua ở nước ngoài sẽ biến thành khói trong
buổi lễ thiêng liêng. Và những người phụ nữ sẽ hát và nhảy múa cùng tôi
quanh đống lửa với những cốc bia trên bàn tay giơ lên cao. Đó là cái giá
phải trả để được tha thứ. Để tôi được chấp nhận. Để tôi được trở lại là một
người trong số họ.
