36
Nếu hai người sống chung trong một căn hộ, gặp nhau mỗi ngày và, hơn
thế nữa, yêu nhau, thì những cuộc trò chuyện hằng ngày của họ sẽ gắn kết
hai ký ức của họ lại: bằng một sự đồng thuận không nói ra lời và vô thức,
họ ném vào lãng quên những vùng rộng lớn của cuộc đời họ và nói đi nói
lại về một vài sự kiện được họ cùng tạo nên một lối kể chung, giống như
một cơn gió nhẹ thổi qua những cành cây, thầm thì phía trên đầu họ và
thường trực nhắc nhở họ rằng họ đã sống cùng với nhau.
Khi Martin chết đi, cái dòng chảy dữ dội của các lo toan lôi tuột Irena đi
xa khỏi anh và khỏi những người quen biết anh. Anh biến mất khỏi những
cuộc trò chuyện, và thậm chí hai cô con gái của cô, quá nhỏ khi anh còn
sống, không quan tâm đến anh nữa. Một hôm, cô gặp Gustaf, người, để có
thể kéo dài cuộc nói chuyện, bảo với cô rằng anh có biết chồng cô. Đó là
lần cuối cùng Martin ở cùng với cô, mạnh mẽ, quan trọng, đầy uy lực, trở
thành cây cầu cho cô đi về phía người tình kế tiếp. Sau khi đã hoàn thành sứ
mạng này, anh biến mất hoàn toàn.
Trước đó rất lâu, ở Praha, vào ngày cưới của họ, Martin đưa cô đến ở
ngôi biệt thự của anh; vì bố trí thư viện và phòng làm việc ở tầng trên, anh
dành tầng trệt cho cuộc sống người chồng và người cha của mình; trước khi
sang Pháp, anh nhường lại ngôi biệt thự cho bà mẹ vợ, người, hai mươi năm
sau, tặng tầng trên, đã được thay thế hoàn toàn đồ đạc, cho Gustaf. Milada,
khi tới đây gặp Irena, nhớ đến người đồng nghiệp cũ: “Ở đây, Martin từng
làm việc”, bà nói, vẻ tư lự. Tuy nhiên, không có cái bóng nào của Martin
xuất hiện sau những lời ấy. Từ lâu lắm rồi, anh đã rời khỏi nhà, anh và tất cả
những cái bóng của mình.
Sau cái chết của vợ, Josef nhận ra rằng, không có những cuộc nói chuyện
hằng ngày, tiếng thì thầm của cuộc đời đã qua của họ suy yếu dần. Để tăng
cường sức mạnh cho nó, anh cố gắng làm sống lại hình ảnh của vợ, nhưng
sự nghèo nàn của kết quả làm anh thấy buồn. Cô có khoảng một chục nụ
cười khác nhau. Anh buộc trí tưởng tượng của mình phải vẽ lại chúng. Anh
