riêng của phái sumo, một phái đứng riêng biệt ở trong xã hội và có
một sức khoẻ không có ai bì kịp. Bọn kép võ này, hay nói nôm là bọn
đô vật này, chia ra làm ba hạng: hạng tập sự (Komosobi), bọn "thầy"
(Maigashira) và bọn "chúa" (Ozéki). Lên được đến chức thứ ba này,
là đến tột cùng của nghệ thuật vậy.
Họ không có một rạp hát riêng cho họ. Hết gánh này sang gánh
khác, họ mỗi khi đi diễn ở đâu thì làm cho dư luận ở trong nước xôn
xao lên: vài ngày trước hôm biểu diễn, có một người đứng ở trên một
cái tháp đánh trống dữ dội và rao lên ầm ầm. Phố xá có treo cờ
kết hoa rộn rịp, không thể tả hết sự tưng bừng náo nhiệt.
Ở
giữa một bãi đất rộng, người ta dựng lên một võ đài, chung
quanh có những bục gỗ để cho người ngồi xem: những người ngồi
xem đó đánh cá với nhau những ai thua ai được, y như đánh cá ngựa
vậy.
Đứng ở giữa bục là viên trọng tài, viên trọng tài này theo dõi cuộc
đấu từng tí một như ở trong một cuộc đấu gươm. Cái công việc viên
trọng tài xem thế không phải là một công việc dễ dãi như ta tưởng
đâu, nhưng là một công việc cha truyền con nối vì người đứng trọng
tài cũng phải giỏi võ và biết hết các môn quyền thuật.
Những viên trọng tài có tiếng nhất ở Nhật là những người ở
dòng họ Kimura, một dòng họ lâu đời nhất, bây giờ người ta không
còn biết ông thuỷ tổ là ai cả.
Còn về ca múa. Nội cái gì có tính cách ca múa, ở Nhật, người ta
cũng đều hoan nghênh cả. Ở Đông Kinh, chánh phủ Nhật có xuất
tiền ra lập một trường dạy ca múa giống như Nhạc hội ở Anh và ở
Pháp.
Nội tất cả những lối múa, cái lối làm cho người ta chú ý nhất
là lối Dai-Kagura hay là lối múa "Cao Ly mãnh hổ", nó nhắc
