8 tầng, cũng vậy. Nhà Union Trust 11 tầng chỉ còn là một đống vôi
gạch, hai cái lâu đài báo chí của "ông vua báo chí" là Hearst không
còn để lại một di tích cỏn con gì; nhà San Francisco Call 20 tầng của
một nhà đại điền chủ Đức cũng tan nát hết, cả cơ nghiệp của ông
này, trong một phút, chỉ còn là một đống tro. Nhà hát đổ nát không
biết bao nhiêu mà kể; người ta phải lấy cốt mìn làm nổ nhà
Columbia để ngọn lửa khỏi lan ra thêm nữa. Lính cứu hoả tỏ ra bất
lực. Đến đêm, lửa vẫn cháy ngùn ngụt như thường, 20 vạn người
không có nhà ở, không có thức ăn, không có áo mặc. Những người
điên trong nhà thương San José chạy nhảy cả ngoài đường, ác thú của
một gánh xiếc gầm thét phá lồng ra định ăn thịt người nhưng
chết cháy cả ở trong lửa đỏ. Cả tỉnh không có đèn. Cướp trộm như
rươi. Mùi hôi khét lộn mửa. Lửa bén vào khu buôn bán. Hàng vạn
người chết.
Đến sáng lửa lan sang khu phố Khách. Có một điều lạ nên chú
ý: đêm ấy ở San Francisco có 160 đứa trẻ ra chào đời.
Đến sáng thứ năm, lửa vẫn cháy. Đứng xa 25 dặm người ta còn
trông thấy ngọn lửa bốc lên. Dân đói khóc như ri. Người ta tổ chức
ngay những cuộc cứu tế. Xe lửa chở lương thực đến San Francisco
chạy với tốc lực 120 cây số một giờ. Chiều thứ năm, nghĩa là 36 giờ
sau vụ động đất, người đã có cơ thắng lửa. Lính cảnh sát làm việc
rất hăng hái. Những kẻ trộm cướp, những người nhờ gió bẻ măng bị
xử tử có đến ba bốn trăm. Đến sáng thứ sáu, lửa mới thật tắt. Dân
chúng bắt đầu thở được, nhưng ba phần tư tỉnh San Francisco đã
tiêu huỷ ra than mất rồi. Số người được chôn cất ngay là 2.000,
còn bao nhiêu người bị đè bẹp mà người ta chưa tìm thấy xác! Số
thiệt hại tính ra tới 400 triệu đô-la. Cuộc nghĩa quyên mở ra ngay,
bốn ngày đầu thu được 12 triệu. Các ông Mackay, Carnegie và
Rockfeller quyên mỗi ông 100.000 đô-la. Một người vô danh tự xưng
là "bạn của nhân loại" quyên 25.000 đô-la. Dân Mỹ cho cái tai nạn
