Lúc đó, phong trào Đông Kinh Nghĩa Thục gặp một hồi vấp váp.
Nguyễn Văn Vĩnh không thể làm việc gì khác được, ngoài cái việc đi
làm kiếm mỗi tháng lấy mười hai đồng để sống một cách có thể
gọi là kham khổ ở cái căn nhà tối tăm nhỏ bé ở số 39 phố hàng Mã
Mây. Cơm ăn thường bữa chỉ có mấy xu chả trâu với cà. Thỉnh
thoảng lại có một hai người bạn thân như T.T.K., P.D.T.
đến chia
bữa cơm rau; mấy anh em sống một cách nghèo nàn nhưng vui vẻ;
không giàu tiền nhưng giàu sách vở, giàu học thức, giàu lý tưởng.
Sợ rằng cứ sống như thế thì rồi cái chí của mình đến tiêu ma,
Nguyễn Văn Vĩnh xoay cách hoạt động: ông lấy ngọn bút làm lợi khí
để nói rõ ý tưởng của mình, để hô hào quốc dân, để bênh vực đồng
bào. Ba chữ ký "Tân Nam Tử" bắt đầu xuất hiện từ đó, không phải
ở
dưới những bài báo quốc văn, nhưng chính là ở dưới những bài báo
Pháp do người Pháp chủ trương và xuất bản. Những bài báo hùng
hồn có những lời bàn xác đáng làm cho người đọc phải tò mò muốn
tìm biết Tân Nam Tử là ai. Thật là một buổi thử thách, là một buổi
thành công vậy.
Dưới đây là một bức thư của Nguyễn Văn Vĩnh gửi cho Ô. T. chủ
báo C.F. về việc các bạn đọc hỏi về cái tên Tân Nam Tử (nguyên văn
bằng chữ Pháp, đề ngày 10 Décembre 1905).
Kính ông chủ nhiệm,
Tấm lòng quý hoá của ông đối với bức thư ngày 7 Décembre
của tôi và cái tính quảng bác của ông thường tỏ với đồng bào tôi,
đã bắt tôi phải có một cái phận sự là không được ẩn danh với ông
nữa.
Vậy, mấy hôm nữa, tôi sẽ xin có dịp đến hầu ông ở ngay tại
buồng giấy.
