Lò sưởi tức tốc được đặt ở hai góc nhà. Quan nội hầu lại dâng vua và
Chu An đôi lồng ấp. Chờ Chu An vận xong áo cừu, nhà vua truyền dâng
rượu nóng.
Buộc phải mặc tấm áo đắt giá; nghe nói tới cả ngàn quan tiền, bằng tiền
thuế của một huyện trong năm, tiên sinh thấy bứt rứt khó chịu quá. Tự biết
mình lưng cứng, gối chồn không thể uốn quỳ được, nên tiên sinh đã khước
lộc triều đình từ lâu. Nay nhân nhà vua hỏi chuyện lại ban áo quý, tiên sinh
lâm vào tình thế khó xử; nhưng chấp kinh thì phải tòng quyền. Uống xong
ly rượu nóng, lại được mặc tấm áo lông cừu vừa nhẹ vừa ấm, người cứ lâng
lâng không còn cảm thấy cái rét lạnh là gì nữa. Tiên sinh chợt nghĩ : có nhẽ
người đời giết nhau là bởi những thứ này đây. Và không biết có ai ở đời
không mơ ước tới những thứ sang quý này? Ngay ta, cũng không thể nói là
ta không thích có một tấm áo Hồ cừu giữa mùa đông giá buốt.
Nhưng, hỡi ơi! Một chiếc áo rét của vua, bằng tiền thuế của cả một
huyện dân đóng góp, thế thì thân phận người dân làm sao mà ngóc đầu lên
được.
Nhà vua vẫn kiên nhân lắng nghe những lời chỉ bảo tâm huyết của bậc
quốc sĩ, về đủ các mặt trị nước an dân, kinh bang tế thế. Trong thâm tâm,
Nghệ hoàng cho rằng điều gì bậc cao sĩ này nói cũng đều hay đều cần thiết
cả, nhưng sao ta vẫn thấy nó xa tầm với của mình.
Đang nói, bỗng Chu An dừng lời và chăm chú nhìn thẳng vào gương
mặt nhà vua; dường như tiên sinh đọc được những ý nghĩ đang diễn ra trong
trí não Nghệ hoàng. Phải chăng nhà vua mới chỉ có cái tâm hướng thiện, và
hầu như thiếu hẳn cái dũng của các bậc khai sáng. Cũng là vô ích thôi -
những điều ta bầy tỏ. Tiên sinh đã toan cáo từ, nhà vua lại giục:
- Tiên sinh cứ cho trẫm nghe tất cả những điều gì tiên sinh suy nghĩ về
đất nước, về triều đại, trong đó có những việc trẫm có thể làm ngay được,
có những việc trẫm không đủ sức làm, lại có cả những điều, những việc
ngoài tầm nghĩ hiểu của trẫm, nhưng trẫm không thể không được biết.
Chu An cho lời nói đó của nhà vua là thật lòng. Nên ông lại tiếp :
- Tâu bệ hạ, có một điều mà bấy lâu nay thần vẫn băn khoăn, ấy là chính
sách thân dân, gần đây lại được triều đình đặt ra. Chính sách đó bắt nguồn
