lệ, ngài thích ngắm các món ăn cho vui mắt hơn là ăn. Các ngày sóc, ngày
vọng tức là ngày mồng một và tuần rằm hàng tháng, ngài dùng đồ chay, đơn
sơ mươi lăm món. Lại cứ ba tháng có một bữa vào ngày sóc đầu tiên của
quí, ngài tịnh khẩu (nhịn ăn). So với việc ẩm thực của Dụ tông, quả Nghệ
hoàng là một người sẻn kiệm nhiều lắm.
Trong khi ngài ngự dùng bữa thì có tới năm, sáu đứa chầu hầu. Đứa bê
bát, đứa hứng đồ ăn ngài nhằn, nhổ; đứa bê thau nước rửa tay; đưa dâng
khăn lau tay; đứa dâng khăn lau miệng; đứa quạt hầu, đứa chờ sai khiến...
Dùng xong bữa điểm tâm đã vào cuối giờ thìn. Nghệ tông hắng giọng
bảo Trần Nguyên Đán:
- Bữa nay ta mời vương đệ đến là để bàn về các kế sách mà bấy lâu đệ
khải về triều.
Nguyên Đán vừa mừng vừa lo. Mừng vì nhà vua đã có đọc các biểu
chương của mình. Lo vì không biết ý nhà vua thế nào. Mạnh dạn, quan tư
đồ nói:
- Tâu, thần chỉ dám trình lên thượng hoàng các điều thần nghĩ hiểu và
đau đáu suy tư về vận hội của nước. Thần không an phận ếch ngồi đáy
giếng, nếu có điều gì sai quấy, xin bệ hạ tha tội cho.
- Nguyên Đán, ta có đọc kỹ các biểu chương của em. Em đúng là một
bậc kỳ tài. Cho nên các điều em bầy tỏ, ta thấy đều phải lẽ cả, đều cần thiết
cho đất nước và vương triều. Thế nhưng cho đến nay, ta vẫn chưa làm được
điều gì như em mong muốn. Tức là ta không làm được cái việc mà theo em,
kể cả theo ta, cần phải làm ngay - Vì sao vậy? Nghệ tông đột ngột đưa ra
câu hỏi. Nhà vua buông một tiếng thở dài buồn thiu. Ngài lại tự trả lời: - Ấy
là bởi em đã trao cho ta một cây đại đao, mà sức ta không đủ để trói gà, thử
hỏi ta sử sao nổi. Hóa nên kế sách của em như vàng ròng, ngọc quí, gỗ trầm
hương lại giao vào tay một người thợ mộc vụng về…
Nghe nhà vua nói, Nguyên Đán buồn nẫu ruột. Thà nhà vua cứ quát
tháo hoặc xé vụn chương biểu của ta, rồi ném vào mặt ta, còn hơn nhà vua
ngọt nhạt mà hàm ý trách ta dâng kế sách vô dụng. Cũng tức là nhà vua
không dùng. Tuyệt nhiên không muốn dùng kế của ta. Nếu không nhà vua
đã hỏi đến từng việc, và bàn cách làm.
