- Đúng! Cháu ta còn ít tuổi mà nghị luận xem ra có thể so với Đổng
Trọng Thư đời Hán được.
- Lạy bá phụ, cháu đâu dám nghĩ thế.
- Ấy là ta nghĩ thế. Mà cháu quả cũng giống thế.
- Bá phụ quá yêu mà khen. Thực cháu thấy một điều khác còn quan yếu,
hơn cả các thứ sách vở cùng thiên nhiên cây cảnh.
- Điều gì vậy cháu? Trần Nguyên Đán hỏi, giọng hồ hởi.
Bởi càng nói chuyện với viên tiểu tướng này, ông càng thấy mến chàng.
- Trình bá phụ, các bậc đi ở ẩn xưa nay thường lánh đục tìm trong.
Trước hết cầu cho cái thân được an, sau nữa cho cái tâm được tĩnh. Nhưng
thưa bá phụ, một khi cái thân đã an thì cái tâm lại không tĩnh nữa. Cháu
đoán chắc với bá phụ như vậy. Người ta nói, xưa nạy chỉ có ông Đào Tiềm
là toại nguyện khi ở ẩn. Nhưng cháu vẫn không tin. Đấy là chuyện đời sau
thêm thắt vào, để lấp cho đẩy cái chỗ khiếm khuyết của thuyết ẩn dật.
Trần Nguyên Đán giật mình vì sức kiến giải vững vàng của Khắc Chấn .
Đúng thế, ông mới chỉ sửa soạn cho việc về ở ẩn thôi, mới định cố quên đi
chuyện đời thường cho quen mà sao nó vẫn cứ cộm lên, cứ như có cái gì bất
như ý, như là một sự tự vấn của lương tâm. Chao ôi cái thằng nhỏ, đúng là
cái lòng nó trung dũng, cái tâm nó sáng trong, nên nó nhìn sự vật cái gì
cũng rành rõ, tỏ tường. Quả vậy, tuổi trẻ là phải nghĩ đến việc kinh bang tế
thế, việc chấn hưng đất nước, nếu không chỉ là đồ bỏ. Nhớ lại thời Trùng
hưng, đức Nhân tông mới chỉ 27 tuổi mà cầm đầu cả một dân tộc, một quốc
gia, kình chống lại một thế lực có sức mạnh ngang trời đất. ấy là quân Thát-
đát.
Nghĩ không thể tiếp mãi câu chuyện này với thằng bé được bởi ông đã
hẹn không nói chuyện thời thế. Vậy mà nó lại đang dẫn ông vào cuộc rồi.
Nguyên Đán bèn nắm tay Trần Khắc Chấn, ông nói:
- Ta phải khoe với cháu cái này. Thế là ông kéo tuột chàng ra hoa viên.
Ông chỉ vào một cây bạch mai có cái dáng thật đẹp. Thể hiện sự cân quắc
của một tư tưởng cao siêu, thanh khiết. Các cành thưa thớt, khẳng khiu trơ
ra với sương tuyết, không còn một chiếc lá nào, nhưng lại chúm chím
những nụ bật ra từ khe nách của thân cành.
