Khi ngài không xét sự kiện ấy xuyên qua một khái niệm, một ký ức,
thì thế nào? Thì trước hết, tất nhiên không còn sự phân cách với đối
tượng sở quán. Căn nguyên của sự phân cách đã bị xoá bỏ, và tức
nhiên ngài liền trực chỉ tiếp xúc với cái cảm giác mà ngài gọi là sợ
hãi ấy. Cái "tự thể của ngài" với những ý kiến của nó, những ý niệm,
những phán đoán, những trốn tránh, những khái niệm, những ký ức
gì đó của nó, cả thảy đều vong bặt, và chỉ còn có mỗi một "cái đó"
mà thôi.
…Việc chúng ta đang cùng làm đây rất đỗi khó khăn, không phải là
một cuộc mua vui tiêu khiển. Tôi cảm thấy khi rời khỏi trại này hôm
nay, có thể ta thoát ly toàn triệt sâu thẳm khỏi sự sợ hãi – để mà làm
một con người đúng nghĩa.
Vậy đây ta đối diện với một sự kiện, sự kiện là cảm giác hay sự lo
ngại mà ta gọi là sợ hãi. Sự kiện này do một ý niệm dấy sinh. Ngài
sợ sự chết chẳng hạn (tôi lấy đấy để làm tỉ dụ). Cứ thói thường, thì
cái chết không phải là một sự kiện đối với ngài, mà chỉ là một ý
niệm. Sự kiện này chỉ xảy ra cho ngài trong khoảnh khắc là ngài sắp
chết mà thôi. Ngài đã chứng kiến nhiều cái chết và tin chắc rằng
chính ngài cũng sẽ chết, sự việc ấy trở thành một ý niệm, dấy sinh
lên niềm sợ hãi nơi tâm thức ngài. Chính xuyên qua cái ý niệm này
ngài xét về cái chết, như vậy tức là ngài không tiếp xúc trực chỉ với
cái chết. Thế là có một khoảng cách giữa người năng quán với đối
tượng sở quán đấy rồi. Chính trong khoảng cách ấy tư tưởng xuất
hiện, mà thoả thuận là dấy niệm, là đặt ra thành lời, là ký ức đứng ra
chống đối với sự kiện. Nhưng hễ chỗ cách khoảng ấy không có,
nghĩa là hễ tư tưởng bặt vong – tức hễ vong bặt thời gian – là ngài
liền sống trọn vẹn với sự kiện, thì bấy giờ chính cái sự kiện hành sử
ngài, chứ chẳng phải ngài hành sử nó.
… Mong các ngài nhận rõ mấy điều đó… hay điều ấy có khó hiểu
chăng, giữa một buổi mai nóng bức thế này?...
Các ngài thấy đấy chăng, tôi nghĩ rằng sống với một sự sợ hãi, bất
cứ thứ nào, quả là "ác hại", nếu tôi dùng được danh từ này. Ác Hại,
là sống với sự sợ hãi, vì sợ hãi dấy sinh hận thù, sợ hãi làm thiên
