Ta có thể nhận thấy sự vận dụng tích cực ấy và tất cả ý nghĩa của
nó, nhận thấy nó ngay trong hiện tại, tức thời, miễn là ta đừng thấy
bằng cái thấy lơ đễnh, miễn là đừng có ý nghĩ rằng để rồi sau này ta
sẽ thấy nó rõ hơn, sẽ nghĩ về nó trong ngày mai ngày mốt. Nhìn thấy
sự vận dụng tích cực này là nhìn thấy nó ngay tức thời, trong hiện
tiền, thế là nó liền ngưng dứt trọn vẹn, ta không cần phải làm gì cả
để ngưng dứt nó, không cần phải có một hành vi hữu ý, không cần
phải có lý do hay cố ý tìm kiếm nhằm thu đạt một kết quả. Ta nhận
thấy tính cách trẻ con của sự vận dụng tích cực này, thấy cái tính
cách vô hiệu hoàn toàn của nó cùng với những đạo sư, những giáo
hội, những thần thuyết, những nhà phát minh ra lý tưởng của nó, thế
là tất cả đều rơi đi bởi vì ta nhận thấy sự thật này: không một vận
dụng tích cực nào từ vòng ngoài hướng vào trung tâm mà đạt tới
trung tâm được. Sự vận dụng ở bề mặt nỗ lực nhằm trở nên thâm
sâu, bao giờ cũng vẫn là ở bề mặt. Nhìn thấy sự kiện này với một
cái nhìn sắc bén và cực kỳ sáng suốt lúc bấy giờ ta đã bắt đầu thấu
hiểu cái vẻ đẹp của sự vận dụng tiêu cực của tâm trí, không phải là
tiêu cực phản nghịch lại tích cực mà là thứ tiêu cực hiện sinh khi ta
đã thấu hiểu ý nghĩa đích thực của tất cả sự vận dụng tích cực. Bấy
giờ ta không còn bị tù ngục trong sự vận dụng tích cực nữa, ta nằm
trong một trạng thái tiêu cực vô niệm, nghĩa là vì đã thấu hiểu chân
lý của những công cuộc chạy đuổi đó, tâm trí ngừng lại, không nhúc
nhích, xao động nữa, do đó ta có thể nói là tâm trí nằm trong một
trạng thái tiêu cực, các ngài hiểu không?
Tôi xin trình bày cách khác: Riêng cá nhân tôi, tôi chưa bao giờ đọc
một cuốn sách nào đề cập các vấn đề này và tôi cũng không muốn
đọc, các vấn đề đó không làm tôi quan tâm vì tôi đã thấy ngay trong
tôi toàn thể cả nhân loại, không phải thấy một cách huyền bí, văn
hoa bay bướm hay có tính cách biểu tượng mà thấy bằng sự kiện
thật. Tôi là các ngài và là thế giới. Trong là tất cả kho tàng của thế
giới và muốn khám phá kho tàng đó, tôi chỉ cầu thấu hiểu chính tôi
và vượt qua chính tôi. Nếu tôi không tự giác, tôi không có lẽ sống,
không có thực chất, tôi chỉ là một thực thể rối loạn, và càng tìm
kiếm, càng nghiên cứu và càng rập khuôn bắt chước, tôi càng sống
trong hỗn loạn, càng nô lệ vào các nhà lãnh đạo tinh thần, vào tính
khí cùng những dục vọng của tôi và cái trạng thái hỗn loạn trong tôi
