một tương lai gần gũi, không phải thoát ly dần dần, nhưng là ta có
thể nào chặt đứt ngay bằng một nhát, cái hậu trường thú vật ấy, dứt
tuyệt nó, để rồi tạo dựng một nền luân lý đạo đức, một năng khiếu
thẩm mỹ hoàn toàn khác biệt hẳn không? Điều hiển nhiên là muốn
sống chung với nhau, chúng ta cần phải có một nền đạo đức và một
cách thế cư xử trong xã hội, nhưng nền đạo đức hiện nay của ta,
phẩm hạnh của ta, các khái niệm tạo thành những công thức của
đời sống thường nhật của ta, vốn mang đầy tính cách thú vật, dù
rằng chúng ta không muốn nhìn nhận điều đó. Chúng ta thích nghĩ
rằng bởi vì chúng ta có chút ít khả năng hơn, có hiệu năng hơn, có
nhiều sáng kiến phát minh hơn loài khỉ, nên ta "người" hơn. Nhưng
chính loài khỉ cũng biết dùng dụng cụ để cầm lấy đồ vật và vẫn có óc
phát minh. Giữa chúng và chúng ta khác nhau rất ít.
Chúng ta nhận thấy sự tác động phi thường của thú vật và sự tác
động không kém phi thường của tâm trí nhân loại khi nhân loại khao
khát thèm muốn được an toàn, không những trong thế giới vật chất
mà cả thế giới tâm lý nữa và ta thấy rằng khát vọng ấy do bản năng
thú vật mà ra. Nhưng đồng thời con người muốn tìm thấy một cái gì
chân thật, độc đáo, một trạng thái vô cấu, bất nhiễm. Có thể nào tìm
gặp tâm thái ấy một cách độc đáo, một trạng thái vô cấu, bất nhiễm.
Có thể nào tìm gặp tâm thái ấy một cách đột nhiên, không cần phải
chuẩn bị, tìm kiếm không? Bởi vì cái đẹp không thể vun trồng đào
luyện được: tình thương cũng thế, ta phải "rơi vào" nếu có thể nói
như thế, như ta tình cờ "rơi vào" một phong cảnh mà ta chưa hề bao
giờ thấy: nó ở đó, một cách đột nhiên, trước mắt ngài, phong phú và
sống động tràn đầy, rồi ta hoà đồng và từ đó, ta sống, ta hành động,
ta
"ngộ". Không làm một cố gắng nào cả, không khắc kỷ, không
tìm kiểm soát, không cưỡng chế câu thúc bản thể bên ngoài của các
ngài để rập khuôn, để bắt chước thì bỗng dưng các ngài thấy mình
đối diện ngay với mạch sống, với cái nguồn cội uyên nguyên của
mọi cuộc sống, và vì đã uống nên nguồn mạch đó, nên bản thể thâm
sâu thấy rằng mình đã luôn luôn sống trong đó và đang sống trong
đó tự bao giờ. Sự thể đó có thể có được không?
Tôi sẽ vạch cho các ngài thấy cái tầm mức quan trọng, cần thiết phải
thực hiện cho được hành động đó. Nếu các ngài chấp nhận thời
