[65]
[66]
[67]
Ý nói là phân, nhắc lại trước đây các trại viên Kuriajê đã đại tiện bừa bãi.
[68]
Trông có bốn tay cầm như băng-ca để chở vật nặng
[69]
[70]
[71]
Pháp văn scaphandre, mũ áo để lặn dưới nước.
[72]
Pháp văn: Thêm một giáng âm (dấu chỉ phải hạ giọng xuống nửa âm) vào khóa nhạc
[73]
Thuyết tiến hóa của Đacwin cho rằng theo lẽ tự nhiên đào thải, các sinh vật trong vũ trụ
đua tranh nhau, rút cục chỉ có giống ưu tú là còn sống được, tuồng như do trời lựa chọn (thiên trạch).
Makarenkô cho rằng Khalabuđa vì muốn thích ứng với hoàn cảnh trong đó ông sống (Xem chương
17, tập II) nên phải thất tín (Theo chú thích của H.L.N).
[74]
Chủ tịch Ủy ban chấp hành Trung ương Ukren đương thời.
[75]
Miền nam nước Nga, ở chân núi Côcadơ
[76]
[77]
Có thể đoán Khalabuđa nói là “mẹc” (merde! Nghĩa là: cứt).
