Mandelbaum, The Problem of Historical Knowledge (New York, 1938).
Ở đây chúng ta không có điều kiện để làm sáng tỏ hơn nữa câu hỏi
thú vị về các lí do khiến nhà sử học đặt ra các câu hỏi cụ thể và khiến ông
ta đặt ra những câu hôi khác nhau ở những thời điểm khác nhau về cùng
một thời kì. Tuy nhiên, chúng ta vẫn nên xem xét một cách ngắn gọn về
một quan điểm đã có ảnh hưởng rộng rãi vì lí do quan điểm này được tuyên
bố là có thể áp dụng không những chỉ do lịch sử mà còn cho mọi
Kulturwissenschaften [ngành khoa học nhân văn - ND]. Đấy là lí lẽ của
Rickert. Theo ông ta, các ngành khoa học xã hội, nơi mà chỉ có phương
pháp lịch sử là thích hợp, lựa chọn đối tượng nghiên cứu của mình hoàn
toàn dựa trên những giá trị nhất định mà nhà nghiên cứu cho là quan trọng.
Tất nhiên, điều này không nhất thiết phải như thế trừ phi người ta xem mọi
loại quan tâm đến một vấn đề nhất định nào đó đều hàm ý có “sự cân nhắc
giá trị” (Wertbezigenheit) đến mức khái niệm này bao gồm cả các lí do
khiến chúng ta, chẳng hạn, nghiên cứu địa chất ở Cumberland. Nếu, đơn
thuần chỉ là một sự đam mê trinh thám, tôi cố gắng tìm hiểu tại sao vào
năm X ngài N được bầu làm thị trưởng của Cambridge, thì công việc này
không kém phần lầ một công trình nghiên cứu lịch sử mặc dù nó không gây
ra bất kì tác động nào tới các giá trị đã biết bởi một thực tế là ngài N đã
được bầu thay vì là ai đó. “Sự cân nhắc giá trị” không phải là lí do giải
thích tại sao chúng ta quan tâm tới một vấn đề. Đặc điểm của vấn đề khiến
nó trở thành một vấn đề lịch sử mỗi chính là điều mà chúng ta quan tâm.
Điều này không làm thay đổi một thực tế quan trọng là công việc xây
dựng lí thuyết thường sẽ được tiến hành bởi chính nhà sử học cho mục đích
của mình, người sẽ sử dụng các thuật ngữ như nhà nước và tỉnh thành trong
việc tường thuật “các thực tế”. Các thuật ngữ này không thể định nghĩa
được bằng các đặc điểm vật lí. Chúng đại diện cho một tổ hợp các mối
quan hệ được ngụ ý như là một “lí thuyết” về chủ thể được nhà sử học quan
tâm.
Sự nhầm lẫn ngự trị trong lĩnh vực này rõ ràng bị xúc tác bởi một sự
nhầm lẫn thuần tuý về mặt từ ngữ trong tiếng Đức vốn thường được đưa
