Khi ấy, Đại Huệ Bồ Tát lại bạch Phật rằng:
- Thế Tôn! Nhƣ Thế Tôn sở thuyết nghĩa cú, hằng sa chƣ Phật quá khứ, hiện
tại, vị lai cũng thuyết nhƣ thế. Thế nào? Thế Tôn! Là tất cả nhƣ thuyết tín
thọ ƣ? Hoặc còn có nghĩa khác ƣ? Cúi xin Nhƣ Lai rũ lòng thƣơng xót mà
giải thích cho.
Phật bảo Đại Huệ:
- Chớ nói nhƣ thuyết tín thọ. Số lƣợng của tam thế Chƣ Phật chẳng phải nhƣ
hằng sa. Tại sao? Vì siêu việt hy vọng của thế gian, dùng thí dụ chẳng thể thí
dụ. Vì phàm phu ngoại đạo vọng tƣởng chấp trƣớc, nuôi dƣỡng ác kiến, đọa
nơi sanh tử vô cùng tận, vì muốn khiến họ nhàm chán sanh tử luân hồi, siêng
năng tinh tấn tu hành giải thoát, nên giả lập phƣơng tiện nói với họ rằng
"Chƣ Phật dễ thấy, chẳng nhƣ Ƣu Đàm Bát Hoa khó gặp". Nhƣ lập ra Hóa
Thành, chỉ là phƣơng tiện để thỏa mãn sự mong cầu của họ. Có khi quán
theo căn cơ của ngƣời thọ giáo hóa, lại nói rằng :" Phật rất khó gặp nhƣ hoa
Ƣu Đàm. Thật ra hoa Ƣu Đàm chẳng ai đã thấy, nay thấy và sẽ thấy, mà
Nhƣ Lai thì khắp thế gian thảy đều đƣợc thấy ". Chẳng vì kiến lập Tự Thông
mà nói Nhƣ Lai ra đời nhƣ hoa Ƣu Đàm. Đại Huệ! Kiến lập tự thông, siêu
việt hy vọng của thế gian, phàm phu chẳng thể tin nổi, cảnh giới Tự Giác
Thánh Trí chẳng có gì để thí dụ, vì Chơn Thật Nhƣ Lai siêu việt tƣớng sở
thấy biết của tâm, ý, ý thức, nên chẳng thể thí dụ. Đại Huệ! Nhƣng ta nói thí
dụ "Phật nhƣ hằng sa" chẳng có lỗi lầm.
- Đại Huệ! Ví nhƣ cát sông hằng, mặc cho tất cả con cá, con ba ba, cho đến
sƣ tử, voi, ngựa, ngƣời, thú dẫm đạp, cát ấy cũng chẳng nghĩ rằng họ nhiễu
loạn Ta mà sanh vọng tƣởng. Cũng thế, Tự Giác Thánh Trí dụ là sông Hằng,
sức thần thông tự tại dụ là cát, tất cả ngoại đạo và ngƣời, thú v.v... dụ cho kẻ
nhiễu loạn, Nhƣ Lai chẳng do đó mà khởi niệm sanh vọng tƣởng. Vì Nhƣ
Lai tịch diệt chẳng có niệm tƣởng, do bản nguyện của Nhƣ Lai dùng Tam
muội khiến chúng sanh đoạn dứt tham sân, đƣợc sự an lạc, chẳng có sự
nhiễu loạn rong đó. Nhƣ Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác tự tánh trong sạch
chẳng có cáu bẩn, cũng nhƣ cát sông Hằng, chẳng có sai biệt vậy.
- Ví nhƣ cát sông Hằng là tự tánh của địa, khi hỏa kiếp đến thiêu hết tất cả
địa đại mà địa đại chẳng xả tự tánh. Vì địa đại với hỏa đại cùng sanh nơi tứ
đại, nhƣng phàm phu vọng tƣởng cho là địa đại bị thiêu, mà thật thì chẳng bị
thiêu, vì hỏa với địa đồng một nhân trong tứ đại vậy. Nhƣ thế, Đại Huệ! Nhƣ
