Nguyên văn: Oreste đói, Pylande say - Oreste và Pylade là đôi bạn
khăng khít trong huyền thoại Hy Lạp.
Apollon: Một vị thần trong thần thoại Hy Lạp, đẹp trai, dũng cảm, tài
hoa.
Đế quốc La Mã được coi là thế giới văn minh thời cổ, gồm có thành
phố La Mã (Rome) là thủ đô nước Ý rồi các xứ thuộc địa như đảo Sicile, đảo
Sardaigne, vùng Bắc Phi...
Khẩu hiệu ban phúc của Giáo Hoàng, nghĩa là: Cho thành phố và vũ
trụ.
Tên làng chài lưới ở trên hòn đảo bùn lầy thời cổ đại, sau này trở nên
trung tâm thành phố Paris.
Nguyên văn Cour Des Miracles là một khu phố thời Trung Cổ tụ tập
những hành khất nhà nghề. V. Hugo đã diễn tả nơi này trong bộ tiểu thuyết:
"Nhà Thờ Đức Bà Paris”.
Villon: Nhà thơ trữ tình lớn của nước Pháp ở thế kỉ XV, đã từng đi
lang thang và phạm tội trộm cướp suýt bị treo cổ. Rabelais: Nhà văn lớn của
nước Pháp thế kỉ XVI, tư tưởng khoáng đạt. Tác giả giả thiết thôi vì Villon
chết trước khi Rabelais ra đời.
Dédale: Theo thần thoại Hy Lạp, là người kỹ sư đã xây dựng khu an
trí không có đường ra để giam cầm con quái vật thân người đầu bò tót.
Babel: Theo Thánh Kinh, là cái tháp mà các con của Noé xây để lên
trời, nhưng vì ngôn ngữ bất đồng, họ không hoàn thành được.
Le barathrum, chưa tra cứu ra.
Marengo, Austletz: Hai trận chiến đấu oanh liệt của Napoléon,
Marengo năm 1800 và Austerlitz năm 1805.
Gros Jean: Tên riêng quen dùng để gọi chung một cách khinh bạc
người nông dân quê mùa. Lebel: Quan hầu phòng được tín nhiệm của
Napoléon.
Nguyên văn La Tinh: In pacc.
Phiên âm: Lôbexpinơ.
Marat: Nhà Cách Mạng Pháp, chủ bút tờ Bạn Dân và cũng được
mệnh danh là “Người bạn của dân”, đã kịch liệt lên án bọn chống đối, bọn
thỏa hiệp, lưng chừng, bị một thiếu nữ phản động đâm chết năm 1793.
