[ CHÚ THÍCH ]
Kiều, Trát: Kiều là Tử Sản, cháu của vua Trịnh. Trát là Quý Trát, em
của vua Ngô là Chư Phàn, đều là người thời Xuân thu. Vua Ngô sai Quý
Trát đi sứ nước Trịnh, mới gặp Tử Sản lần đầu mà thân ái như gặp người
quen cũ, hai người làm bạn với nhau, Quý Trát tặng một dải lụa mộc cho
Tử Sản, Tử Sản lại tặng một cái áo sợi gai cho Quý Trát. Người đời sau gọi
là “bạn Kiều, Trát”.
Vùng Hoài Tứ: là vùng đất giữa sông Hoài và sông Tứ.
Nghĩa Đế: tức Sở Nghĩa Đế, dòng dõi vua cuối cùng của nước Sở. Khi
Tần diệt nước Sở phải làm dân thường, sau khi Hạng Vũ cùng chư hầu diệt
Tần, tôn làm Nghĩa Đế, sai bị Hạng Vũ sai người giết chết ở trên sông
Trường Giang.
Tử Du: tức Gia Cát Cẩn tự Tử Du, anh của Gia Cát Lượng.
Bậc chí tôn: người được tôn kính nhất, tức Hoàng Đế, ý chỉ Tôn
Quyền.
Nếm mật: chuyện xưa Việt Vương Câu Tiễn nằm gai nếm mật để mưu
dựng nghiệp lớn, ý nói phải làm việc chăm chỉ.
Tả Tướng quân: chỉ Lưu Bị bấy giờ làm Tả Tướng quân.
Tây Châu: tức Ích Châu, Lương Châu, là đất Ba Thục ở phía tây.
Túc có người con còn trong bụng mẹ: ý nói lúc Túc chết thì vợ đang
mang thai một người con.
Ấp Tử: người được phong ấp, ban tước Tử.
Lăng Công Tích: tức Lăng Thống tự Công Tích.
Đông tây dẫu là một nhà: ý nói Lưu Bị chiếm Kinh Châu ở phía tây,
trên danh nghĩa là cùng một nhà với Tôn Quyền chiếm đất Ngô ở phía
đông.
Tam sử: tức ba bộ sử là Sử kí của Tư Mã Thiên, Tiền Hán thư của
Ban Cố và Hậu Hán thư của Tạ Thừa, viết sử từ thời kì Đông Hán, Tây
Hán trở về trước.
