vậy, đích thân các ngài phải nhìn thấy rõ ràng rằng mọi kinh-nghiệm-
đã-sống, dù đấy là sự ngạo mạn, ganh ghét hoặc hứng thú hoặc sợ
hãi hoặc điều chi khác – đều lưu lại cặn bã trong tâm thức và rằng
sự lặp lại triền miên và sự chồng chất trùng trùng lớp lớp của cặn bã
này, hay kho dự trữ, chính là toàn cả tiến trình của tư tưởng chúng
ta, của bản thể chúng ta. Mọi hành vi phát xuất từ tiến trình này, bất
cứ trên mực độ nào, bắt buộc phải là thiển cận, cạn cợt và một tâm
thức, muốn cứu xét xem có thể nào tìm thấy được một trạng thái
bản nguyên độc đáo hay một thế giới không bị nhiễm độc bởi quá
khứ tất nhiên phải thấu hiểu cái tiến trình đó của kinh nghiệm.
Vậy câu hỏi được đặt ra là: có thể nào giải thoát khỏi mọi hành vi vị
ngã mà không có cố gắng, không nỗ lực giải trừ nó, để rồi tạo nên
vấn đề không?
Tôi hy vọng đã đặt câu hỏi rõ ràng, bằng không thì những điều được
trình bày kế tiếp sau đây sẽ thiếu minh bạch hoàn toàn.
Danh từ "tham thiền"
, đại khái, có nghĩa là suy xét một điều gì,
khám phá nó, dừng lại với nó; hoặc cũng có thể danh từ ấy chỉ một
tâm thái chiêm ngưỡng trong đó không có tư tưởng. Danh từ ấy rất
ít có ý nghĩa đối với phần đất này của thế giới, nhưng nó mang một
nghĩa lý phi thường ở Đông phương. Người ta đã viết nhiều về đề
tài này, có nhiều trường phái giảng dạy những phương pháp và
những hệ thống khác biệt về tham thiền.
Theo tôi, tất cả những cái đó đều phải là tham thiền. Tham thiền là
tự "làm trống rỗng" tâm thức mình, chứ ta không thể tự cưỡng bách
làm trống rỗng tâm thức mình bằng cách thực hành một phương
pháp, theo một trường phái hay hệ thống. Một lần nữa cần phải thấy
rằng tất cả mọi hệ thống đều hư ngụy. Thực hành một phương pháp
tham thiền là đuổi bắt cảm giác và nhận thức, đó là toan tính sống
một kinh nghiệm cao hơn hay "cùng tột", và khi ta đã thấu hiểu bản
chất của tất cả mọi kinh nghiệm rồi, thì ta dẹp hết mọi phương pháp,
ta gác chúng qua một bên, ta xa rời chúng vĩnh viễn, bởi vì ta không
còn là đệ tử của ai cả, ta không còn tìm cách sống những kinh
nghiệm nữa, ta không còn muốn có những thấy – biết nữa. Tất cả
