A. C. Thibaudeau (Bonaparte and the Consulate [1843; trans. G. K.
Fortescue, 1908], p. 153) chỉ ra rằng, mặc dù thuật ngữ idéologues và
idéologie, thường được cho là do Napoléon sáng tác, được sử dụng như là
các loại thuật ngữ hàn lâm bởi Destutt de tracy trong cuốn đầu tiên của tác
phẩm Eléments d’idéologie (1801), nhưng ít nhất thuật ngữ idéologie được
biết trong tiếng Pháp sớm hơn, từ năm 1684.
Về toàn bộ trường phái tư tưởng học, xem trình bày đầy đủ tại F.
Picavet, Les Idéologues, Essai sur l’histoire des idées et des théories
scientifiques, philosophiques, religieuses, en France depuis 1789 (Paris,
1891), và tác phẩm E. Cailliet, La tradition littéraire des idéologues
(Philadelphia, 1943) được công bố trong thời gian bài luận này chuẩn bị ra
mắt lần đầu tiên. Thực ra, tương tự việc sử dụng thuật ngữ anthropology
bồi các học giả người Đức đương đại, thuật ngữ [idéologues] được sử dụng
theo một nghĩa khá rộng, về thuật ngữ tiếng Đức tương đương với
idéologues, xem F. Gunther, Die Wissenschaft vom Menschen, ein
Beitragzum deutschen Geistesleben im Zeitalter des Rationalismus, trong
Geschichtiliche Untersuchungen, ed. K. Lamprecht (1907), vol. 5.
Ibid., p. 250. Cũng xem pp. 131-35, Volney, người tiền nhiệm của
Cabanis, bàn về cùng hướng đi này. Năm 1793, Volney đã xuất bản
Catéchisme du Citoyen Frangais, sau này trở thành La loi naturelle ou les
principes physiques de la morale, trong đó ông đã không thành công trong
việc đưa luân lí vào trong ngành khoa học vật lí.
Về Destutt de Tracy, xem H. Michel, L’Idée d'état (Paris, 1895), pp.
282-86; về Louis Say, xem A. Schatz, L’individualisme économique
etsocial (Paris, 1907), pp. 153 et seq.
Xem trích đoạn sau từ lời phúc đáp của Napoléon đối với Hội đồng
quốc gia trong phiên khai mạc ngày 20 tháng 12,1812: “Tất cả những nỗi
bất hạnh mà nước Pháp xinh đẹp của chúng ta phải gánh chịu là do ‘tư
tưởng học', cái đám mây siêu hình khéo léo đi tìm chính nghĩa và dần mang
lại cho những nhóm người tuân theo chúng nền tảng hợp pháp hòng tránh
phải tuân thủ pháp luật, cái chúng ta biết từ trái tim và từ bài học lịch sử.
