[71]
Khoảng 15- 16km, Giơđơblơ là huyện lỵ của huyện Gơđơnlơ, ngoại thành Budapest về
phía đông bắc, Isosơxee là một xã trong huyện Gơđơnlơ, tại đây ngày 6 – 1- 1819 quân đội Hung đã
thắng quân đội của đế quốc Áo, một trong những trận thắng oanh liệt nhất trong chiến dịch mùa
xuân của cuộc Cách mạng dân tộc dân chủ hồi đó. Siôphôôc và Phuyrét là hai thị trấn nghỉ mát đối
diện nhau hai bên bờ hồ Balatông.
[72]
Theo kinh thánh là ông tổ của dân Do Thái.
[73]
Một loại lính tình nguyện trong quân đội Thổ.
[74]
Hai địa điểm ở Buđapest, cách nhau khoảng 8km.
[75]
Tiếng Latinh trong nguyên bản: Bài kinh lễ mồ.
[76]
Pônxius Herenuius, tướng của dân tộc Xamnit, chết năm 291 trước CN. Ông đã bắt được
một đạo quân La Mã trong thung lũng Phuốcsê Côđin khiến người La Mã phải chịu thua và chấp
nhận điều ước hòa binh (321 trước CN). Nhưng về sau Viện Nguyên lão của La Mã bội ước và chiến
tranh lại tiếp diễn. Tuy vậy Pônxius đã tha mạng cho 600 tù binh La Mã mà không đòi điều kiện gì.
Cuối cùng Pônxius bị thua, bị bắt và bị người La Mã giết hại trong ngục. Sau chiến bại này dân tộc
Xamnit ở bán đảo Itali cũng mất luôn cả nền độc lập. Ở đây ý nói đến chủ nghĩa nhân đạo chung
chung.
[77]
Một nhân vật thần thoại Hy-lạp có sức mạnh vô địch, trong đời đã lập được 12 kỳ công, do
đó được các thần đưa lên núi Olympia và cũng trở thành thần.
[78]
Khi được các thiên thần báo tin Chúa Trời sẽ phá hủy thành Sôđôma, thoạt đầu Abraham
xin phép được báo cho dân trong thành biết để cứu họ, bị từ chối, Abraham lại xin phép chỉ báo
riêng cho gia đình ông Lôt (Loth), là một gia đình lương thiện, biết để cứu người lành.
[79]
Laokoon, tác phẩm nổi tiếng nhất của nghệ thuật tạo hình hậu kỳ Cổ Hy Lạp (thời kỳ đế
quốc Henlen). Quân tượng này do ba nghệ sĩ bậc thầy: Hagêxandrôax, Pôluyđôrôx và Alenôđôrôx
điêu khắc, mô tả giáo chủ thành Tơroa và các con trai trong cuộc chiến đấu sống mái chống lại một
bầy rắn. Bầy rắn do nữ thần thành Aten (là thành phố cừu địch với thành Tơroa) phái đến giết họ vì
họ đã tiên cảm thấy con ngựa gỗ mà quân Aten để lại trước thành sẽ gây nên tai họa cho thành
