Nơi này có thể nằm ở vùng ngoại ô phía tây-bắc Paris.
văn: Maison de Santé. Một cơ sở y tế tư nhân chuyên chữa bệnh tâm thần.
Nguyên bản viết superconscience, một từ không thấy có trong các từ
điển phổ thông Pháp. Chúng tôi tạm dịch là: hoang tưởng, vì trong tâm
thần học có phân tích loại bệnh hoang tưởng tự đại về thiên tài...
đọc lại những chương tả cảnh sống ở châu Phi.
sơ mi tôi mầu trắng... Vườn mầu xanh... Bardamu, hôm nay anh khỏe
không?
Anh nói thế nào từ “không thể” bằng tiếng Anh, hả
Ferdinand?
Xin xem lại chú thích 98.
Tức Công tước James
Scott (1649 - 1685), con hoang của vua Anh Charles II Stuart. Thủ lĩnh
phái đối lập Tin lành, mưu đoạt ngôi vua của Jacques II nhưng không
thành và bị xử tử.
Bois de Colombes: một thị trấn nhỏ ở vùng ngoại ô
tây-bắc Paris, không xa nơi tác giả đang kể.
Xin đọc lại trang 580.
Thuộc miền Trung nước Pháp.
Đây chỉ là trò đua xe trong công
viên hay đám hội.
Xin đọc lại trang 109.
Hồi ấy chưa có đèn
flash, phải dùng bột magnesium để sáng tạo. Nhưng cũng chưa có “ảnh lấy
ngay” như bây giờ. Tác giả nói kết quả xấu đẹp có lẽ là vế sau.
Xin
đọc lại những trang 70 và 80.
Giải thưởng văn học Théophraste
Renaudot mang tên một ký giả và cũng là một thầy thuốc Pháp (1586 -
1653), người đã sáng lập tờ báo đầu tiên của nước Pháp: La Gazetté, vào
năm 1631. Giải này được lập ra từ năm 1925, hàng năm trao cho các tác
phẩm văn học cùng lúc với Giải Goncourt, có giá trị ngang nhau.
giả chọn cho nhân vật chính của mình cái tên Bardamu đã hàm ý đó là một
con người luôn luôn gặp gian nan cực nhọc, nghĩa đen của cái tên đó là: kẻ
phải mang vác những thứ nặng nê lình kỉnh trên người.
Một địa danh
hư cấu. Trong đời thật, tác giả sang Cameroun.
hư cấu.
Henrouille có thể hiểu là “đồ han gỉ”.
La Madelon, tên
một bài ca được sáng tác ở Paris năm 1914, rất phổ biến trong các binh sĩ
Pháp và đồng minh. Bài hát này cũng rất thịnh hành ở Việt Nam cho đến
những năm 40.
