Vũ điệu tử thần là tên gọi một loạt tranh tôn giáo, mỗi bức tranh diễn tả
cảnh thần chết trong hình hài bộ xương bắt đi linh hồn một người. Trên
tường nhà nguyện phía bắc của nhà thờ Thánh mẫu ở Lübeck, nơi rửa tội
của Thomas Mann, có bức bích họa vũ điệu tử thần nổi tiếng do Bernd
Notke vẽ năm 1463 (năm 1942 bị phá hủy trong một trận oanh tạc của đồng
minh). Có lần Thomas Mann đã gọi quê hương Lübeck của mình là “thành
phố vũ điệu tử thần”.
Thành phố trên bờ biển Bắc Đức, không xa Hamburg.
Fafnir là người khổng lồ trong thần thoại Bắc Âu, trong tác phẩm
Siegfried nhà soạn nhạc Đức Richard Wagner (1813-1883) cải tên thành
Fafner, cho đội lốt rồng canh giữ kho báu Nibelungen.
Tác phẩm Vàng ròng của Richard Wagner (1813-1883) có mấy câu
cuối: “Thân thiết và trung thành / lặn sâu dưới đáy / giả dối và hèn nhát / nổi
hết lên trên!”
Tiếng Latinh: “Hãy yên nghỉ ngàn thu”, chàng bảo. “Cầu cho đất
không đè nặng trên thân thể người. Lạy Chúa, xin hãy ban cho người ấy sự
yên tĩnh vĩnh hằng.”
Vở bi kịch năm màn của thi hào Đức Friedrich Schiller (1759-1805).
Nhái một câu trong vở Don Carlos của Friedrich Schiller (1759-1805).
Một câu trong vở opera Phát súng thần của Carl Maria von Weber
(17861826).
Tên một vở opera của Richard Wagner (1813-1883).
Quần áo kiểu tân thời là loại trang phục đơn giản và tiện lợi xuất hiện
khoảng đầu thế kỷ XX, dần dần thay thế thứ trang phục rườm rà bất tiện
trước đó.
Thực ra là tiểu sử tự thuật của Benvenuto Cellini, do Goethe dịch.
Người hấp hối (tiếng Latinh).
Phỏng theo lời người bẫy chim trong vở Cây sáo thần của Wolfgang
Amadeus Mozart (1756-1791): “Vì tất cả chim chóc đều thuộc về ta / (…)
Ta muốn chăng lưới bắt bầy thiếu nữ / Hàng tá hàng tá sa vào tay ta / Ta sẽ
đan lồng nhốt hết / Và tất cả thiếu nữ sẽ thuộc về ta!” (huýt sáo).
